11 Şubat 2017 gazetelerine bakış

10 Şubat 2017, Anayasa değişikliği teklifinin Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması ile öne çıktı. Her ne kadar 16 Nisan günü, bugün YSK tarafından resmi olarak açıklanmışsa da teklifin Resmi Gazete'de yayımlanması sonucu tarih belli olmuştu esasında. Dün Aksaray'daki açılışta Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın şu anki sisteme "pranga" benzetmesi yapması gazetelerin de haliyle manşetlerine taşınmış oldu. Tabi referandum tarihinin resmi açıklamadan önce böyle dillendirilmesi de ne kadar sağlıklı tartışılır. Bugünkü gazetelerin bazıları ayrıca 9 Şubat'ta Rusya'nın "kazayla" El-Bab'daki Türk birliğini vurması hadisesine de yine yer verdi.

Yeni Şafak "Prangaları Söküp Atacağız" manşeti ile çıkmış. Sürmanşetinde ise "Büyük Gün 16 Nisan" başlığı atılmış. Başlığın yanındaki "Kritik eşik, o gün aşılacak!" ibaresi ile öyle görünüyor ki referandum neticesi belirlenmiş bile. Haberin yanında Devlet Bahçeli'nin sözü üzerinden "Bu ülke için evet" başlığı kullanılmış. Başlıktaki "evet"in kırmızı ve AKP'nin referandum kampanyasındaki şekliyle yazılması da tesadüf olsa gerek. "Rusya biliyordu" başlığında küçük bir haber ile Rusya olayı "unutulmamış."

Star "Prangaları Söküyoruz" manşeti ile okuyucularına hazırlanmış. Sol tarafta Bahçeli'nin demeci ve teklifin Cumhurbaşkanı tarafından imzalanması haberleri ile manşet desteklenmiş. Onların altında ise küçük bir alanda "Rusya'ya Koordinat Yalanlaması" haberi paylaşılmış. Sürmanşette Emine Erdoğan'ın sezaryen doğum eleştirisi hatırı sayılır bir alanda yer bulmuş. KHK'lerle bilim insanlarının ihraç edilmesi de alt tarafta çeşitli nedenlere dayandırılmış.

Sabah, "16 Nisan'da Prangaları Söküp Atalım" manşetini atmış. Bahçeli'ye daha küçük bir yer veren gazete, sağ taraftaki haber başlıklarında sezaryen doğumu iki haberle ilk sayfaya taşımış. Manşete konu olan doğalgaz depolama projesine diğer gazetelere göre daha önem verilmiş.

Türkiye "Prangayı Kırp Atın" şeklinde manşet hazırlarken "kırıp" sözcüğünü vurgulamış. Sağda Bahçeli'nin "Hayır Karmaşa Getirir" sözünün başlık olarak seçilmesi umarım bir tehdit amacı değildir. Onun altında bir Avrasya Tüneli haberine yer veren gazete Rusya olayını ise "Koordinat karmaşası" şeklinde küçük bir haberle ve Rusya'ya çok da dokunmayacak şekilde paylaşmış. Ancak başlığın üstündeki bilgi ise "Rusya Hatasını Örtmek İçin Ankara'yı Suçladı" biçiminde.

Akşam,"Yeni Türkiye İçin Son 65 Gün" başlığı ile manşetini hazırlamış. Sanırım referandum sonucunun evet diye çıkacağı kesin onlar için. Sağda CIA Direktörü Mike Pompeo'nun ziyaretini FETÖ toplantısı diyerek sunan gazete sezaryen haberini hemen altında ihmal etmemiş. Rusya "kazasını" ise TSK'nin açıklamasına dayanarak alt tarafta kullanmış ama büyük çoğunluğu El-Bab operasyonuna vermiş.

Havuzun "renkli" gazetesi Takvim, "Büyük Gün 16 Nisan" manşeti ile okuyucularının karşısında. Spotta değişikliğin önemi vurgulanıyor. Haberin altında solda ise "Koordinat Krizi" başlığı yine küçük şekilde yer bulabilmiş. Günün iğrenç cinsiyetçiliğine Takvim imza attı bu arada. "Bekle Bizi Ukrayna" haberinde Ukrayna ile yapılan seyahat anlaşmasına yer verilirken görselde bir kadın resmi kullanılması ve bunun da bekle bizi söylemi ile vurgulanması mide bulandırıcı zihniyeti ortaya sermiş.

Güneş, referandumu "büyük resme" bakarak "Küresel Sistem Çatırdıyor" başlığı ile manşetine taşımış. AKP'nin referandum şarkısı "Tabii Ki Evet" alt başlık olarak kullanılarak manşet desteklenmiş. Haberin alında ise "Koordinatları Vurmayın Diye Verdik" başlığı ile TSK açıklaması yorumlanmış. Spotta operasyonun yanlışlığının belirtilmesi ihmal edilmemiş bu arada.

Milliyet de pranga söylemini kullananlardan. Manşet "Bu Sistem Prangaydı" biçiminde. Kampanya şarkısının adı ise fotoğraf üstüne patlangaçla verilmiş. Sol tarafta Kılıçdaroğlu'nun açıklaması üstte, Bahçeli'nin beyanı ise onun altında. Rusya olayı sonrası TSK'nin açıklaması ise alt kısımda nispeten daha büyük bir konumda yer almış.

Rusya'nın koordinat açıklamasına TSK'nin cevabını manşet yapan nadir gazetelerden birisi Hürriyet oldu. "Ruslar Biliyordu" başlığını kullanan gazete daha detaylı bir habere yer vermiş. Yanında ise "Bu Sistem Prangaydı" başlığı Milliyet'le aynı. Hürriyet ilk sayfada doğalgaz tesisine daha çok önem vermiş. İhraç edilen akademisyenlerin cübbelerine polislerin basmasını ise alt kısımda unutmamış gazete.

Posta, Ülker ve Altan Çetin çiftinin intiharını manşet yapmış. Oğlunun "Beni Terk Ettiler" sözü başlıkta. Sürmanşetinde tipik cinsiyetçi haberlerini ihmal etmeyen gazete, "Koordinat Krizi" başlığı ile alt kısımda Rusya olayını işlemiş. Metin olarak da daha fazla yer ayırmış. "Referandum 16 Nisan'da" başlığı ile en altta küçük bir haberde halk oylamasını görmüş. Yanında doğalgaz tesisi açılışını sadece doğalgaz tesisi açılışı olarak paylaşan Posta bununla günün tek gazetesi oldu böylece.

Habertürk, referandum haberini "Söz Milletin" başlığı ile manşetine taşımış. Altında da "Prangayı sökeceğiz" başlığıyla Erdoğan'a yer verilmiş. Kılıçdaroğlu ve Bahçeli'nin yorumları küçük olarak solda. Sağda ise "Koordinat Bilmecesi" başlığında Rusya olayı "hatır sayılır" büyüklükte.

Vatan, "Prangayı Atıyoruz" ile öne çıkıyor. Altta ortada ise "9 Saat Önce Uyardık" başlığı ile Rusya hadisesine kırmızı renk de kullanılarak dikkat çekilmiş. Soldaki demeçler Yıldırım, Kılıçdaroğlu, Bahçeli ve Uçum'a ait. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum'un sözlerinin başlıkta kullanılması eşitliği bozuyor. Kılıçdaroğlu haberinin siyah zeminde verilmesi de manidar.

Evrensel, yukarıdaki ana akım gazetelerin çoğusunun görmediği, sadece Habertürk ve Hürriyet'in ilk sayfaya taşıdığı ihraç protestolarını manşetine aldı. Başlık "Cübbeler postal altında!" biçiminde. Sürmanşette ise Tuzla'da Emek Partisi'nin hayır afişlerinin sökülmesi ele alınmış. Öte yandan 10 Ekim Katliamı'nı ve Özgecan Aslan'ın katlini unutmamış. Unutturmamış. Evrensel, Rusya'nın saldırısını ise "Türkler orada olmamalıydı" başlığı ile, Rus tarafının açıklamalarına yer vererek küçük bir boyutta sağ tarafta işlemiş.

Cumhuriyet de "Önce ihraç sonra dayak" başlığı ile manşetine akademinin çiğnenmesini taşımış. Altında da onu destekleyici iki habere yer vermiş. Sağ en altta Kemal Kılıçdaroğlu'nun referandum görüşleri yer alıyor. Rusya'nın saldırısı ise sağda yukarıda "Moskova ile kriz yeniden tırmanıyor" biçiminde. Bu da tabi ki iktidar kanadının uykularını kaçıracak cinsten.

BirGün büyükçe bir alanda, manşetinde akademisyenlerin protestosuna yer vermiş. Hocaların eylemde dillendirdikleri "Kahrolsun istibdat Yaşasın Hürriyet" sloganı başlık olmuş. Altında referandum tarihi "'Hayır' günü 16 Nisan" başlığı ile duyurulmuş. Spotta düzenlemenin tek adam rejimi olduğu vurgulanıyor. O haberin solunda da "Rusya ile şimdi de 'Bab krizi' başladı" başlığı ile küçük bir haberde Rusya olayı işlenmiş. İki tarafın açıklamalarına yer verilmiş.

Asker kayıplarındaki hassasiyeti ile bilinen Sözcü, Rusya'nın "yanlışlıkla" 3 Türk askerini öldürmesini manşetinde tartışıyor. 3 askerin hakkının aranmadığını savunan gazete "Neredeyse Rusya'dan Özür Dileyeceğiz!" başlığını kullanmış. Haberin bitiminde solda koordinat tartışmasını işlemiş. Sayfanın geri kalan diğer büyük kısmı da Ankara'daki akademisyen protestosunu konu ediniyor. Lakin haberde hocalardan ziyade CHP'li vekiller ön planda. Sürmanşet ise referandumu "Referandum 'Hayır'lı olsun" başlığı ile duyuruyor. "Hayır"ın kırmızı renkle yazımı ve kelimenin sağladığı anlam avantajı gazeteye, son dönemde sıklaşan kelime oyununu yapmasının imkanını vermiş.

Aydınlık, logosunun çevresindeki mavi zemin alanında referandumu işlemiş ve geri sayımı başlatmış. Haber genel olarak hayırı vurgularken, spotun son cümlesi ilginç; "Ortak görüş: 'Evet diyen de'hayır' diyen de kardeşimiz!" Buradaki "ortak görüş" belirsiz. Manşet niyetine olan yerde "Memur 110 TL zararda" başlığı kullanılmış ve asgari geçim endeksi sonuçları işlenmiş. Yine Evrensel gibi Aydınlık da Özgecan'ı gözden kaçırmamış. Solda siyah zemin üzerine hem asker cenazesi hem de koordinat tartışmaları yer alıyor. Son olarak gazetenin en alt sol köşede İran "devriminin" yıl dönümü haberine yer vermesini de ekleyelim.

Bahçeli muhalifi Yeniçağ, "gizemli" bir haberi manşet yaparak "O zarfın sırrı!" başlığını atmış. Kırmızı Kedi Yayınevi'nin dün saldırıya uğramasını da hemen altında işleyerek gözardı etmemiş. Sürmanşetine "Bombada kasıt şüphesi" başlığını alan gazete Rusya olayına farklı bir pencereden yaklaşmış. Yine manşetin altında yer alan "Tuz Gölü açılışında 'Evet' mitingi yapıldı" başlıklı haberde ise Aksaray doğalgaz depolama tesisi açılışının amacından saptığı aktarılmış.

(Fotoğraflar: http://www.gazetemanset.com/ )